Een gesprek over roken

Voor de tweede keer dit jaar hebben de centrale cliëntenraad en centrale verwantenraad een 'moreel beraad' gehouden over een specifiek thema.
Het thema deze keer was: Roken. Loes Dijker en Toine van den Berg waren ook deze keer als gespreksleiders aanwezig.

Er zijn ontwikkelingen over het rookbeleid bij Zozijn. Hierbij worden ook cliënten en verwanten betrokken. Daarom was het goed om ook als CCR en CVR sámen dit onderwerp te bespreken.

Als je gaat praten over wel of niet (mogen) roken, komen er al snel verschillende thema’s aan de orde, zoals veiligheid, gezondheid, wetgeving, beperking van vrijheid, geld (eigen portemonnee en van gezondheidszorg).
Daarnaast hebben we bij Zozijn te maken met cliënten en medewerkers. Hoe ga je daar als Zozijn mee om? En vooral als er gevolgen zijn voor cliënten; wat vinden de raden dan belangrijk om mee te nemen?

Ongezond, maar wie beslist?
Dat roken niet gezond is, daar hoeft niet over gediscussieerd te worden. Dat weet iedereen. Maar mag iemand zelf kiezen om toch te roken? Wie gaat daar eigenlijk over?

Waarom rookt iemand eigenlijk?
Bij dit gesprek zegt iemand dat het helpt om rustig te worden als er veel stress is. De gelegenheid hebben om te roken kan dus voor iemand heel belangrijk zijn.
Een cliënt en medewerker die samen roken, wat vinden we daarvan? Het moment kan van waarde zijn. Je deelt het ‘rookmomentje’ samen. Er is misschien wel ruimte voor een goed gesprek. Dat kan waardevol zijn. Maar kan dat dan alleen via roken? Nee, het zou ook op andere manieren kunnen. Dat hoeft niet persé via samen roken.

Er wordt gezegd dat de medewerkers een voorbeeldfunctie kunnen hebben bij het vinden van alternatieven om bijvoorbeeld rustig te worden, of samen een gesprek te hebben.

Mogen cliënten roken op hun eigen kamer? Of in hun eigen huis? Wanneer wel, of wanneer niet?
De Arbowet zegt dat medewerkers recht hebben op een rookvrije werkplek. Daar moet uiteraard rekening mee gehouden worden, zeggen de leden.

Veiligheid
Wanneer zouden cliënten niet mogen roken? Wat zouden redenen kunnen zijn om roken te verbieden?
Daar waar er onveilige situaties ontstaan voor cliënten en medewerkers. Dan mag je het verbieden, zegt iemand.
In hoeverre mag iemand anders voor jou bepalen dat je niet (meer) mag roken? Dit blijft een lastige vraag en het is ook goed om samen te kijken wat de wet (Zorg en Dwang) hierover zegt.

Belangrijk om mee te nemen
Het gesprek eindigde met een aantal opmerkingen en aanbevelingen, die de cliënten en verwanten meenemen bij de verdere gesprekken binnen Zozijn:

- Heb respect voor de eigen keus (vrijheid) van de roker,
- Soepel omgaan met regels als dat het welbevinden van de cliënt ten goede komt,
- Aandacht voor de rokende cliënt die hierbij hulp nodig heeft en minder makkelijk voor zichzelf op kan komen,
- Maak bespreekbaar als je last hebt van rook van een ander,
- Maak samen met de cliënten afspraken (per woning) en leg dit vast in een huishoudelijk reglement,
- Zorg voor wederzijds begrip (bij roker en niet-roker),
- Hopelijk zullen  wet en regelgeving geen belemmering zijn om er samen uit te komen,
- Met een goed gesprek komt je er samen wel uit.


Debora van Vliet
Bureau Medezeggenschap cliënten en verwanten